Hàng hóa là gì? Vai trò của hàng hóa trong nền kinh tế

Hàng hóa là kết quả của quá trình lao động, được sản xuất ra để đáp ứng nhu cầu của con người. Trong nền kinh tế, hàng hóa đóng vai trò vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của đời sống xã hội. Định nghĩa về hàng hóa cũng có sự khác biệt tùy theo góc nhìn của từng lĩnh vực. Vậy hàng hóa là gì, có thuộc tính như thế nào, ví dụ cụ thể? Cùng Kệ công nghiệp VNT đi tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.

Hàng hóa là gì?

Hàng hóa là một phạm trù lịch sử, nó chỉ xuất hiện khi có nền sản xuất hàng hóa. Nhưng với nền kinh tế hiện đại, khái niệm hàng hóa không chỉ đơn thuần là sản phẩm vật lý mà còn bao gồm nhiều yếu tố khác nhau trong đời sống xã hội. Ví dụ như sản phẩm lao động mang hình thái hàng hóa khi nó được coi là đối tượng mua bán trên thị trường.

Nói cách khác, hàng hóa chính là sản phẩm do người lao động tạo ra, thông qua  trao đổi mua bán để thỏa mãn một số nhu cầu nhất định của con người. Hàng hóa có thể đáp ứng nhu cầu cá nhân hoặc nhu cầu sản xuất. Hàng hóa có thể tồn tại dưới dạng vật thể hoặc phi vật thể.

Hàng hóa không chỉ là sản phẩm vật lý

Theo Karl Marx, hàng hóa trước là đồ vật, có hình dạng, có khả năng thỏa mãn nhu cầu của con người nhờ vào các tính chất của nó. Để đồ vật trở thành hàng hóa thì cần có tính hữu dụng đối với người dùng, có giá trị kinh tế, và có độ khan hiếm nhất định.

Từ đó có thể rút ra, một đồ vật được gọi là hàng hóa khi thỏa mãn được 3 yếu tố: Sản phẩm của lao động; có tính thỏa mãn nhu cầu của con người; thông qua trao đổi và mua bán.

Tuy nhiên, sự thay đổi và phát triển nhận thức đối với đời sống kinh tế xã hội dẫn đến cách hiểu về hàng hóa có sự thay đổi. Phạm trù hàng hóa mất dần đi ranh giới của sự hiển thị vật lý vật thể, thay vào đó là tiến sát đến gần phạm trù giá  trị. Chẳng hạn, tiền, cổ phiếu, quyền sở hữu nói chung, quyền sở hữu trí tuệ nhân tạo, sức lao động…. đều được gọi là hàng hóa.

>> Bạn đọc quan tâm: Dự trữ hàng hóa là gì?

Vai trò của hàng hóa trong nền kinh tế

Các vai trò chính của hàng hóa trong nền kinh tế hiện nay đó là:

• Thước đo giá trị: Giá cả của hàng hóa sẽ phần nào phản ánh lượng lao động xã hội cần để sản xuất ra hàng hóa đó.
• Động lực sản xuất: Nhu cầu về sản phẩm, hàng hóa chính là động lực thúc đẩy sản xuất để đáp ứng nhu cầu.
• Cơ sở trao đổi, mua bán: Hàng hóa chính là cơ sở cho sự trao đổi, mua bán và tạo ra sự lưu thông hàng hóa.
• Phân phối thu nhập: Quá trình sản xuất, trao đổi hàng hóa cũng giúp cơ cấu phân phối thu nhập trong xã hội.
• Thúc đẩy kinh tế phát triển: Nhờ sự đa dạng của các loại hàng hóa, chất lượng ngày càng nâng cao cũng là tiền đề thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
• Nâng cao đời sống: Hàng hóa giúp thỏa mãn nhu cầu về vật chất và tinh thần cho con người, giúp nâng cao chất lượng đời sống.

Hàng hóa đống vai trò quan trọng, trung tâm của nền kinh tế

Hàng hóa không chỉ là những thứ mà chúng ta mua bán; chúng còn là biểu hiện của mối quan hệ kinh tế phức tạp giữa các cá nhân và tổ chức trong xã hội. Hàng hóa hoạt động như một chỉ số để đo lường sức khỏe kinh tế, nơi mà sự gia tăng hoặc giảm sút trong tiêu thụ hàng hóa có thể phản ánh xu hướng tiêu dùng và lòng tin của người tiêu dùng vào nền kinh tế .

Đồng thời, hàng hóa còn thúc đẩy sự phát triển của các ngành nghề khác nhau, từ sản xuất cho đến tiếp thị và phân phối. Việc hiểu rõ về hàng hóa không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn giúp người tiêu dùng đưa ra những quyết định thông minh hơn trong việc lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình.

Quá trình phát triển và lưu thông hàng hóa gắn liền với sự tiến bộ của sản xuất và lưu thông, tạo nên mối liên kết chặt chẽ giữa cung và cầu. Quá trình này là một phần không thể thiếu của nền kinh tế, phản ánh sự tiến bộ của nền kinh tế, tiến bộ trong sản xuất, phân phối và tiêu dùng hàng hóa.

Hai thuộc tính cơ bản của hàng hóa

Trong mỗi hình thái kinh tế, xã hội, sản xuất hàng hóa có sự khác nhau. Tuy nhiên, khi đã được gọi là hàng hóa thì mọi sản phẩm đều sẽ sở hữu hai thuộc tính sau:

Giá trị sử dụng

Giá trị sử dụng là công dụng của vật phẩm, thỏa mãn nhu cầu của con người. Một loại hàng hóa có nhiều thuộc tính khác nhau nên có nhiều giá trị sử dụng khác nhau. Chẳng hạn, gạo có thể dùng nấu cơm nhưng cũng có thể dùng làm nguyên liệu trình sản xuất rượu bia hoặc chế biến đồ khô.

Giá trị sử dụng (công dụng) của hàng hóa là do thuộc tính tự nhiên của vật thể quy định. Với ý nghĩa như vậy, giá trị sử dụng là một phạm trù vĩnh viễn.

Công dụng của hàng hóa

Giá trị sử dụng được thể hiện khi con người sử dụng hay tiêu dùng. Nó là nội dung vật chất của của cải mà không cần biết hình xã hội của nó là như thế nào. Con Người hay bất cứ thời đại nào cũng đều cần đến giá trị sử dụng khác nhau của vật phẩm để thỏa mãn nhu cầu của bản thân.

Khi đã là hàng hóa thì vật đó nhất định phải có giá trị sử dụng. Tuy nhiên, không phải bất cứ vật gì có giá trị sử dụng đều là hàng hóa. Chẳng hạn, không khí rất cần thiết cho cuộc sống, nó là hơi thở của con người nhưng lại không phải là hàng hóa. Nước dưới suối, quả dại trong rừng cũng có giá trị sử dụng nhưng cũng không phải là hàng hóa.

Tóm lại, một vật muốn trở thành hàng hóa thì giá trị sử dụng của nó là phải được sản xuất ra để bán, trao đổi, tức là vật đó phải có giá trị trao đổi. Trong kinh tế hàng hóa, giá trị sử dụng là vật đó phải mang giá trị trao đổi.

Ví dụ: Hàng hóa thực phẩm có giá trị sử dụng là để ăn uống, hàng hóa quần áo có giá trị sử dụng là để mặc,…

Giá trị hàng hóa

Muốn hiểu được giá trị hàng hóa phải trước hết phải đi từ giá trị trao đổi. Giá trị trao đổi là biểu hiện một mối quan hệ về số lượng, là một tỷ lệ theo đó những giá trị sử dụng loại này được trao đổi với  giá trị sử dụng khác. Ví dụ: 1kg lạc = 5kg gạo.

Ở đây ta thấy, gạo và lạc là hai hàng hóa có giá trị sử dụng khác nhau nhưng lại được dùng để trao đổi với nhau theo tỉ lệ nhất định. Nhìn nhận một cách khách quan, cái chung của hai loại hàng hóa này không phải là giá trị sử dụng mà đó là sản phẩm của lao động. Để sản xuất ra lạc và gạo, người nông dân đều phải bỏ sức và hao phí lao động chính là thước đo để trao đổi chúng với nhau (lao động hao phí làm ra 1kg lạc = lao động hao phí làm ra 5kg gạo).

Lao động hao phí sản xuất ra hàng hóa ẩn giấu trong hàng hóa chính là giá trị của hàng hóa. Từ đó chúng ta có thể rút ra kết luận, giá trị là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hóa.

Giá trị hàng hóa

Như vậy, chất của giá trị là lao động, sản phẩm nào không có lao động thì không có giá trị. Sản phẩm mà lao động hao phí để sản xuất ra chúng càng nhiều thì giá trị lại càng cao. Giá trị hàng hóa là biểu hiện quan hệ giữa những người sản xuất, đó là một phạm trù lịch sử, gắn liền nền sản xuất hàng hóa.

Giá trị là nội dung, là cơ sở của giá trị trao đổi. Trong khi đó, giá trị trao đổi chỉ là hình thức biểu hiện của giá trị. Nếu giá trị sử dụng thuộc tính tự nhiên, thì giá trị là thuộc tính xã hội của loại hàng hóa dó.

Tóm lại, hàng hóa là sự thống nhất của hai thuộc tính: Giá trị và giá trị sử dụng. Tuy nhiên, đây là sự thống nhất của hai mặt đối lập. Trong khi người làm ra hàng hóa chỉ quan tâm đến giá trị còn người mua hàng lại quan tâm đến giá trị sử dụng, nhưng muốn sử dụng lại phải trả giá cho giá trị của nó. Trong quá trình thực hiện, giá trị được tách rời quá trình thực hiện, giá trị được sử dụng trước, giá trị sử dụng được thực hiện sau.

Phân loại hàng hóa

Hàng hóa vật chất và phi vật chất

Hàng hóa không chỉ bao gồm các vật phẩm hữu hình như thực phẩm, quần áo hay thiết bị điện tử mà còn có thể là dịch vụ, chẳng hạn như tư vấn pháp lý, bảo hiểm, đầu tư tài chính,… Vậy làm thế nào chúng ta đánh giá được giá trị của các dịch vụ so với hàng hóa vật chất, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều người tiêu dùng chuyển sang sử dụng dịch vụ hơn là sở hữu hàng hóa như hiện nay.

Hàng hóa tiêu dùng và hàng hóa sản xuất

Ngoài ra, hàng hóa cũng được phân loại theo cách người tiêu dùng sử dụng chúng. Hàng hóa tiêu dùng là những sản phẩm mà người tiêu dùng cuối cùng sử dụng, trong khi hàng hóa sản xuất là những sản phẩm được sử dụng để tạo ra hàng hóa khác. Sự phân chia này không chỉ ảnh hưởng đến cách thức sản xuất và tiêu thụ mà còn tác động đến chiến lược kinh doanh của các công ty hiện nay.

Giải pháp lưu trữ hàng hóa cho doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất

Để dự trữ hàng hóa hiệu quả, đầu tiên doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống kho bãi đạt chuẩn với các loại giá kệ chứa hàng đảm bảo chất lượng cùng cơ sở phòng cháy chữa cháy an toàn. Hoạt động của kho hàng cần có quy trình rõ ràng từ nhận hàng, kiểm tra hàng hóa đến dự trữ.

Kệ kho hàng giải pháp lưu trữ tối ưu trong kho hiện nay

Để việc lưu trữ, sắp xếp, quản lý hàng hóa được dễ dàng hơn thì sử dụng các loại kệ kho hàng đa dạng chính là giải pháp được nhiều doanh nghiệp áp dụng. Sự hỗ trợ của hệ thống giá kệ giúp tối ưu đến 70% không gian kho, tiết kiệm 50% chi phí đầu tư. Hàng hóa được đóng thùng cẩn thận, xếp gọn gàng trên kệ giúp tránh bị ướt, ẩm mốc. Không chỉ thế, việc kiểm kê, xuất nhập hàng cũng nhanh hơn.

Tùy đặc thù mỗi loại hàng hóa với kích thước và tải trọng khác nhau mà kho hàng có thể chọn loại kệ kho phù hợp như: Kệ tải nhẹ (kệ V Vinatech), kệ trung tải, kệ tải nặng (kệ Selective, kệ Double Deep, kệ Drive in…)

Là nhà sản xuất giá kệ hàng đầu tại Việt Nam, với hơn 13 năm kinh nghiệm, Kệ công nghiệp VNT tự hào mang đến những mẫu kệ chất lượng, bền đẹp. Các sản phẩm kệ kho được sản xuất trên dây chuyền máy móc hiện đại nhập khẩu từ Châu Âu, cấu thành từ nguyên liệu thép loại 1 tiêu chuẩn JIS G3141, bề mặt xử lý bằng sơn tĩnh điện chống han gỉ tốt, độ bền cao… mang đến sản phẩm uy tín, chất lượng.

Có thể thấy hàng hóa là một khái niệm mang tầm quan trọng trong kinh tế. Nó không chỉ đơn thuần là sản phẩm của lao động mà còn là yếu tố kết nối các hoạt động sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng trong nền kinh tế. Hi vọng rằng những kiến thức trên đây có thể giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về khái niệm, vai trò của hàng hóa giúp chúng ta nắm bắt được cơ chế vận hành của nền kinh tế thị trường và đưa ra những quyết định kinh tế hiệu quả.

Tham khảo bài viết cùng chủ đề:

• Khái niệm sản xuất hàng hóa và ưu thế ở thị trường Việt Nam
• Hàng tồn kho là gì? Vai trò và phương pháp tính giá trị hàng tồn