Nhiều sản phẩm có nhu cầu biến động mạnh mẽ do ảnh hưởng của thời tiết, các sự kiện đặc biệt hoặc các ngày lễ. Trong những khoảng thời gian này, doanh nghiệp thường phải tăng cường sản xuất và tích trữ tồn kho theo mùa để tránh tình trạng hết hàng
Tồn kho theo mùa là gì?
Thuật ngữ tồn kho theo mùa được dịch từ cụm từ Seasonal Inventory để nói về các hoạt động dự trữ theo mùa vụ hay thời vụ. Trong khi nhiều sản phẩm có yêu cầu về hàng hóa ổn định quanh năm thì một vài sản phẩm có xu hướng biến động theo mùa. Với các sản phẩm này, công ty cần xác định kế hoạch để quản lý hàng hóa một cách hiệu quả.
Hàng tồn kho theo mùa là sự tích cao hơn mức bình thường ở một số sản phẩm nhất định. Chúng có thể đáp ứng được nhu cầu tạm thời (theo mùa vụ) do sự biến động của thời tiết, sự kiện hoặc các ngày lễ trong năm.
Lưu trữ tồn kho theo mùa
Sự tăng giảm về nhu cầu của các loại hàng hóa này được phản ánh về doanh số bán hàng của doanh nghiệp trong khoảng thời gian này. Nguyên nhân là số lượng hàng hóa lưu trữ trong thời gian này rất lớn, khả năng bán ra cao.
Một số ví dụ về tồn kho theo mùa
Một cửa hàng bán lẻ thiết bị điện lạnh muốn giảm giá 50% giá bán với điều kiện khách hàng phải mua hàng với số lượng lớn, và thanh toán bằng tiền mặt. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề xung quanh hoạt động quản lý hàng tồn kho mà chủ cửa hàng cần quan tâm, đó là:
- Kho hàng có đủ diện tích chứa hàng lớn hàng hóa như vậy không?
- Cơ sở vật chất, máy móc thiết bị có đủ đáp ứng lượng nguyên vật liệu/ hàng hóa hay không?
- Nhu cầu của thị trường trong thời gian tới có tiêu thụ hết lượng hàng hóa này trước khi chúng bị hết hạn, lỗi thời hay không.
- Các thất thoát, rủi ro khi hàng tồn kho quá lâu là gì? Chi phí quản lý, bảo quản hàng tồn kho là bao lâu?
Từ những vấn đề này, doanh nghiệp cần xác định phương án hợp lý. Nên có một khoản tiền lớn để thanh toán chi phí mua nguyên vật liệu đầu vào hay dùng số tiền này để đầu tư, chi trả cho các hoạt động khác.
Tồn kho hàng hóa trước các chiến dịch khuyến mại, giảm giá
Một ví dụ khác là một cửa hàng bán đồ bơi. Vào mùa hè, nhu cầu sử dụng đồ bơi sẽ gia tăng đáng kể so với mùa đông. Để tận dụng cơ hội này, cửa hàng đó cần chuẩn bị một lượng lớn hàng tồn kho vào khoảng thời gian trước khi mùa hè bắt đầu để kịp phục vụ nhu cầu thị trường.
Việc quản lý hàng tồn kho theo mùa không chỉ đơn giản là tích trữ hàng hóa mà còn bao gồm cả việc phân tích xu hướng tiêu dùng, lịch sử bán hàng cũng như các yếu tố bên ngoài có thể tác động đến nhu cầu.
Các cách quản lý hàng tồn kho theo mùa
Có thể thấy, tồn kho theo mùa là một trong những thuật ngữ phổ biến, quen thuộc với những nhà đầu tư. Tuy nhiên, với nhiều người thì phương thức hoạt động hàng tồn kho như nào cũng là vấn đề cần được quan tâm. Dưới đây là các cách quản lý hàng tồn kho theo mùa phổ biến:
Kiểm kê đúng lúc (JIT)
Hệ thống mà bạn chỉ nhận được hàng tồn kho khi cần thiết với số lượng nhỏ. Đó là cách để giảm chi quản lý hàng hóa tồn kho nếu chủ đầu tư nhập hàng hóa số lượng quá nhiều. Phương thức này hợp với các nhà bán lẻ với một hệ thống. Đặc biệt, khi bạn dự đoán được nhu cầu một cách chính xác, gần chính xác, bạn có thể giải quyết được vấn đề chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Tuy nhiên, nếu không dự đoán đúng hoặc đặt hàng từ nhà cung cấp nhưng họ không có sẵn hàng tồn kho, hoặc thời gian giao hàng lâu, thì phương thức này thực sự không phù hợp. Khi đó, bạn sẽ không có hàng hóa để bán, không tạo được niềm tin với khách hàng. Đó cũng là lý do các nhà bán lẻ thường đặt hàng tồn kho theo mùa trước thời hạn.
FIFO
FIFO (nhập trước, xuất trước) là một phương pháp định giá hàng tồn kho phổ biến nhất hiện nay. Với phương thức này, những mặt hàng đầu tiên bạn nhận được là những mặt hàng đầu tiên được bán. FIFO cung cấp mức tồn kho chính xác vì nó xem xét mọi thứ lưu trữ trong kho, không chỉ những mặt hàng mới nhận gần đây.
Phương pháp FIFO và LIFO
FIFO là phương thức lý tưởng cho các nhà bán lẻ với những sản phẩm dễ hư hỏng, hoặc sản phẩm theo mùa như quần áo. Tuy nhiên, với những doanh nghiệp có nhiều SKU hoặc sản phẩm có thời gian sử dụng khác nhau thì không nên áp dụng phương thức này.
LIFO
Nếu bạn trả phí cho hàng tồn kho từ nhà cung cấp do nhu cầu theo mùa, LIFO sẽ giúp thu hồi chi phí cao hơn bằng cách chuyển hàng tồn kho đó trước. LIFO là lý phương thức tưởng nếu bạn bán các sản phẩm không dễ hư hỏng, vì hàng cũ hơn có thể ở trong kho của bạn lâu hơn.
Phân tích ABC
Một mô hình phân tích ưu tiên các sản phẩm dựa trên giá trị của chúng bằng cách phân loại hàng tồn kho thành ba nhóm: A, B, C. Trong đó:
- A là sản phẩm có giá trị cao tạo ra nhiều lợi nhuận nhất.
- B là các sản phẩm bậc trung có tốc độ bán hàng trung bình.
- C là những sản phẩm bán nhanh nhưng không tạo ra nhiều lợi nhuận.
Phương thức này có thể giúp bạn tiết kiệm tiền bằng cách ưu tiên mua hàng tồn kho và bán bớt hàng tồn kho lỗi thời trước khi nó trở nên vô giá trị. Nó cũng có thể giúp bạn theo dõi các tài sản quan trọng nhất và ngăn chúng trở nên lỗi thời trong mùa.
Số lượng đặt hàng kinh tế (EOQ)
EOQ giúp bạn xác định số lượng hàng tồn kho tối ưu để đặt hàng. Nó tính đến ba yếu tố: Yêu cầu, chi phí đặt hàng và giữ giá. Đây là một trong những mô hình khó sử dụng nhất đối với các nhà bán lẻ trung bình.
Tuy nhiên, bạn chỉ nên sử dụng phương thức EOQ nếu có người quản lý hàng tồn kho có kinh nghiệm, người đã sử dụng JIT và EOQ trước đây. Hoàn thành, sử dụng tốt EOQ có thể giảm chi phí nắm giữ của bạn.
Những lưu ý khi lưu trữ hàng tồn kho theo mùa
Lưu ý khi lưu trữ hàng tồn theo mùa
Đầu tư bán hàng hóa theo mùa đang là lựa chọn của nhiều nhà kinh doanh vì chúng mang lại lợi nhuận lợi. Tuy nhiên, rủi ro khi đầu tư vào lĩnh vực này cũng không hề nhỏ nếu không tính toán chính xác, đặc biệt vấn đề lưu trữ. Cho nên, để việc lưu trữ hàng tồn kho theo mùa hiệu quả, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Bổ sung hàng dự trữ tồn kho trước khi mùa thuận lợi xuất hiện nhưng điều đó có thể khiến tình trạng tồn kho xảy ra lâu ngày gây mất doanh số, khi đó khách hàng có thể chuyển sang tiêu thụ sản phẩm của đối thủ. Cho nên, với những hàng tồn kho lâu ngày, cần xác định, kiểm soát tốt lượng hàng tồn kho để tránh rơi vào tình trạng này.
- Tình trạng hàng hóa lỗi thời, lỗi mốt cũng thường xuyên xảy ra, nhất là với ngành thời trang, may mặc. Cho nên, việc nắm bắt những mã sản phẩm mới, xác định xu hướng của người dùng là rất quan trọng.
- Hoạt động vui chơi, giải trí cũng thay đổi theo mùa. Hãy xác định rõ xem vào mỗi mùa thì nhu cầu mua sắm phục vụ việc vui chơi giải trí là gì để nhập hàng về bán nhằm mang lại lợi nhuận cao.
Là nhà sản xuất giá kệ chứa hàng top đầu Việt Nam, với hơn 13 năm kinh nghiệm, Kệ công nghiệp VNT tự hào mang đến những mẫu kệ kho lưu trữ hàng tồn chất lượng, bền đẹp, đáp ứng đầy đủ nhu cầu cho các kho tồn theo mùa.
Trong nền kinh tế thị trường đầy biến động như hiện nay, việc tư duy về hàng tồn kho theo mùa như một công cụ quản lý chiến lược không chỉ là chìa khóa giúp doanh nghiệp tránh khỏi rủi ro mà còn mở ra nhiều cơ hội mới, thúc đẩy sự phát triển bền vững trong dài hạn.
Bạn đọc quan tâm:
- Các mô hình quản lý hàng tồn kho tiêu biểu cho doanh nghiệp
- Chi phí hàng tồn kho là gì? Cách tính chi phí tồn kho

Tôi là Nguyễn Linh – Tôi đã có kinh nghiệm hơn 5 năm tư vấn setup giá kệ công nghiệp, kệ kho hàng. Tôi hy vọng những kiến thức mà mình chia sẻ có thể giúp mọi người xây dựng được hệ thống kho bãi hiệu quả, tối ưu diện tích và chi phí.